Toch weer in Ethiopië

Toch weer in Ethiopië.

Begin dit jaar werd ik gevraagd om samen met collega Michael een training te geven in Ethiopië. Dat zou de vierde keer worden. De laatste was 4 jaar geleden. Ik heb er veel over geschreven in mijn blog. Ook nu weer zouden de deelnemers professionals uit het juridisch domein zijn, openbaar aanklagers, rechters, politiefunctionarissen en beleidsmedewerkers van het ministerie van justitie.

Ik twijfelde, ik vroeg me af wat ik, een Nederlandse onderwijskundige, nu aan hen kan leren. Of eigenlijk, waarom zouden wij Nederlanders dat moeten doen? Zijn er geen onderwijskundigen in Ethiopië die dit veel beter kunnen? Zij kennen de situatie daar en kunnen daarom veel beter aansluiten.

Maar dat is (nog) niet zo. In Ethiopië is er weinig ervaring met de manier van leren die wij al veel meer geadopteerd hebben. Leren waarin de lerende zélf verantwoordelijkheid neemt voor wat hij wil leren. Dat is volgens onze opdrachtgever vooral belangrijk omdat het gaat om professionals. Zijn doel is dat zij in deze Train-de-Trainer-training leren hoe zij hun collega’s kunnen begeleiden bij het leren omgaan met en handelen ten aanzien van bepaalde moeilijke, juridische thema’s.

Natuurlijk streelde de vraag mijn ijdelheid, ik vind het fijn te horen dat mensen zo tevreden zijn dat ze ons nogmaals willen inhuren. Maar ik was nog niet overtuigd. Ik had de vorige keren gehoopt dat er na onze training nog een vervolg zou komen, in welke vorm dan ook. Een terugkomdag, een aanspreekpunt voor vragen, een online community of zoiets. Maar dat is niet gebeurd en vanuit Nederland bleek dat moeilijk te organiseren. Ik heb via LinkedIn en Facebook nog incidenteel contact met enkele oud-deelnemers. Maar dat is niet wat ik me ervan had voorgesteld. Natuurlijk zullen de deelnemers er altijd iets van opsteken, maar ik zou willen dat onze training meer effect heeft dan dat. Bijvoorbeeld door hen na afloop op een of andere manier te ondersteunen in het streven hun nieuwe inzichten over leren en trainen te implementeren in hun instituut. Daar is de vorige keren weinig van terechtgekomen. Veranderen is moeilijk, ook in Ethiopië. Dus zou dat nu anders zijn? Dan bleef de vraag: wat is het effect van zo’n training?

Iemand zei” “Als je het leuk vindt, moet je het gewoon doen. Zonde om zo’n kans voorbij te laten gaan. Doe het voor je eigen plezier!” Daar zit wat in, want een blije trainer is vaak een enthousiaste trainer. Maar ik heb ook een principiële kant. Zoiets doe ik niet alleen voor mijn plezier, het moet ook betekenis hebben, van toegevoegde waarde zijn. De twijfel bleef.

Vlak voor de zomervakantie moest er een beslissing komen. De datum stond vast, we moesten nu ja of nee zeggen tegen onze opdrachtgever. Ik ging bij mezelf te rade. Natuurlijk sprak ik met Michael. We hebben bewezen een goed team te zijn. We vullen elkaar aan in onze aanpak. We zijn in sommige opzichten heel verschillend, maar denken hetzelfde over onderwijs en onderwijskundige uitgangspunten. Die samenwerking is inspirerend en leerzaam. Hij benadrukte dat hij het fijn zou vinden als we dit weer met z’n tweeën zouden doen.

Maar het belangrijkste zei echtgenoot A: “Je wordt zo enthousiast als je erover praat, je bent nu direct al bezig met bedenken wat je allemaal zou veranderen en hoe het zou kunnen worden.” En zo was het ook. Bij de gedachte alleen al kwamen er allerlei ideeën naar boven over belangrijke onderwerpen en activerende werkvormen die we in de training zouden kunnen gebruiken. En wat is het leuk om even helemaal uit dat relaxte pensionadagevoel te stappen en op avontuur te gaan. Want ook al was ik er drie keer eerder, voor mij blijft het zeker spannend. Het was duidelijk. Ik zou gaan!

Toen dat besluit gevallen was, zijn Michael en ik aan de slag gegaan om de bestaande training op een aantal punten flink te veranderen en veel consistenter te maken. We hebben ook een digitale leeromgeving gemaakt om onze deelnemers de kans te geven hiermee te experimenteren.

Nu ben ik al twee dagen in Ethiopië en heb ik anderhalve dag meegedraaid in de groep. Vandaag, vrijdag 20 september, waren de midterm presentations waarin de projectgroepen laten zien hoe ze op weg zijn met hun opdracht, het ontwerpen van een training. Ik was onder de indruk. Deze groep van 39 deelnemers heeft het door. Niet alleen zijn ze heel betrokken als het gaat om het juridische probleem dat ze willen aanpakken. Ze hebben bewuste keuzes gemaakt bij het toepassen van de theorieën die ze de afgelopen twee weken met Michael hebben verkend. Hij, Michael, heeft vandaag met pijn in zijn hart afscheid genomen van de groep.

Maandag beginnen mijn twee weken. Dan ga ik begeleiden bij het uitwerken van de training die ze nu in steigers hebben staan. Ook gaan we samen ervaren hoe je omgaat met trainees die zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun leren. Hoe doe je dat? Hoe laat je los? Een spannende tijd, voor hen, voor mij. Wat zullen we leren!