Leren is niet altijd leuk

Mijn deel van het Train the Trainer program is vooral de toepassing van de theorie. De cursisten moeten een module ontwikkelen. Een module die ze echt zouden kunnen geven aan studenten van hun Law School of aan de trainees in hun Professional Training Centre. In de eerste twee weken hebben ze samen met Michael veel theorie doorgewerkt en geprobeerd zich eigen te maken. Over probleemgestuurd onderwijs oftewel Problembased learning, PBL voor ingewijden. Over leertheorieën en paradigma’s, over culturele verschillen en groepsdynamica. Heel veel nieuwe begrippen en concepten.

Tijdens de eerste weken hebben ze ook een professioneel probleem geïdentificeerd dat het onderwerp van de module gaat worden. Er zijn negen groepen geformeerd, rondom pittige problemen. Het gaat van corruptie tot buitenlandse investeringen, van verkrachting binnen het huwelijk tot illegaal verkregen bewijs. Het is de bedoeling dat het onderwijs studentgericht is, bij voorkeur volgens de principes van dat probleemgestuurde leren, waarbij studenten samen in kleine tutorgroepen aan de slag gaan met echte problemen en aan de hand daarvan leren. De docent ondersteunt hen, hij stelt vragen, geeft geen antwoorden.

Aan het eind van week 2 zijn de midterm presentations gehouden. Daarin hebben ze hun probleem beschreven, de onderwijskundige uitgangspunten van hun module en een globale inhoud. De meeste groepen hebben de kern van alle theorie wel begrepen. Ze kunnen het ook wel opschrijven. Toch komen er regelmatig oude concepten en manieren boven drijven. We zien het aan het taalgebruik. Als een groep opschrijft dat zij ‘studenten in staat stellen uit te vinden dat er een verschil is tussen …’ dan bepalen de docenten wat er gebeurt en hoe dit gebeurt. Als ze schrijven dat ‘studenten hebben uitgevonden wat het verschil is tussen…’  dan bepalen de studenten het.

Het is te simpel om dit af te doen als een semantische discussie. Hier gaat het om de kern van semantiek, het betekenis geven aan woorden. En die betekenis is gekleurd door jouw aannames, normen en waarden. Die bepalen de keuze van woorden en laten daardoor zien hoe jij in een situatie staat. Precies het gebruik van ‘in staat stellen uit te vinden’ laat zien dat het concept van studentgericht leren bij de eerste omschrijving nog niet helemaal is ingedaald. Hier is de docent aan het woord, die ervoor zal zorgen dat de studenten het gaan uitvinden.

Het is ook moeilijk. Deze cursisten zijn - net als de meesten van ons - opgegroeid met hoorcolleges. Tot nu toe geven ze hun onderwijs ook in de vorm van hoorcolleges. Natuurlijk kunnen we niet van hen verwachten dat ze dat in twee weken veranderen. Loslaten en veranderen zijn niet de eigenschappen waar wij mensen goed in zijn. Niets veranderlijker dan een mens, behalve als het om loslaten en veranderen gaat.

Wij proberen in onze training te laten zien waar het om gaat. In de eerste weken heeft Michael voorgeleefd hoe je theorie kunt verwerven zonder dat je een hoorcollege krijgt. In deze twee weken ervaren we met z’n allen, cursisten, co-trainer en ik, hoe je dat vormgeeft in je eigen onderwijs. Wat dat van je vraagt als lerende mens. We discussiëren, geven elkaar feedback, heel veel feedback, we proberen, maken fouten, we lachen erom, worden soms een beetje boos en gefrustreerd. 

Leren is niet altijd leuk, leren doet soms pijn. Omdat je moet loslaten waarvan je zeker was. Omdat onzekerheid schuurt en prikkelt. Maar er zijn ook mooie momenten. Momenten van inzicht, van relativering, van samenzijn. Leren is niet altijd leuk, maar als je het lukt de nieuwe inzichten écht van jou te maken, dan weet je weer: Leren is héél leuk!!